در دنیای ما ساعت چند است؟
خانه نبی زاده رشت، با قدمتی حدود ۱۰۰ سال، از معدود خانه‌های شهری باارزش رشت هست که باقی مانده و همچنان ما را به تاریخ متصل می‌کند. گذشته‌مان را حفظ می‌کند، نوری به راه پیش رو می‌تاباند.
خانه نبی زاده صرفا یک مکان نیست، خاطره جمعی است. نشان است، زمان است. خراب که شد معلوم نیست کجا بودیم، کجا هستیم، کجا می‌رویم و اصلا در دنیای ما ساعت چند است
عمارت نبی زاد در محله صومعه بجار رشت با پخش فیلم در دنیای توساعت چند است، ماندگار شد.
از وقتی سکانس‌هایی از فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» در این عمارت زیبا فیلمبرداری شد، نه تنها اولین ساخته بلند «صفی یزدانیان» -که در رشت، انزلی و لاهیجان فیلمبرداری شده بود- بلکه با انتشار فیلم در اردیبهشت ۱۳۹۴، «عمارت نبی زاده» نیز بر سر زبان‌ها افتاد، به‌حدی که بعد از نمایش این فیلم، اداره کل میراث فرهنگی گیلان با ارسال نامه‌ای به وراث شادروان «میرکریم نبی زاده» اعلام کرد که این بنا واجد شرایط ثبتی است و در نهایت این عمارت فاخر به‌شماره ۳۲۴۸۰ در تاریخ ۲۶فروردین ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی ثبت شد. از وقتی سکانس‌هایی از فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» در این عمارت زیبا فیلمبرداری شد، نه تنها اولین ساخته بلند «صفی یزدانیان» -که در رشت، انزلی و لاهیجان فیلمبرداری شده بود- بلکه با انتشار فیلم در اردیبهشت ۱۳۹۴، «عمارت نبی زاده» نیز بر سر زبان‌ها افتاد، به‌حدی که بعد از نمایش این فیلم، اداره کل میراث فرهنگی گیلان با ارسال نامه‌ای به وراث شادروان «میرکریم نبی زاده» اعلام کرد که این بنا واجد شرایط ثبتی است و در نهایت این عمارت فاخر به‌شماره ۳۲۴۸۰ در تاریخ ۲۶فروردین ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی ثبت شد.
خطر تخریبِ خانه تاریخی «نبی زاده» در ساغریسازان رشت طی سال های گذشته به دفعات در رسانه ها بازتاب داشته است اما این روزها جدی تر از هر زمان دیگری است. چون تعدادی از ورثه میرکریم نبی زاده موفق شده اند خانه را از ثبت ملی خارج و مقدمات تخریب این عمارت تاریخی را فراهم کنند.
عمارت نبی زاده مانند اکثر خانه های این دوره رشت دارای ویژگی معماری مانند بام سفالی، فضای گربه رو، اتاق های تو درتو دارای سقف بلند،گچ بری های خاص، کف چوبی، پنجره های بزرگ و پرنور و...است.
خانه نبی زاده سال ۱۳۹۸با شماره ۳۲۴۸۰ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. این موضوع اما به مذاق شماری از ورثه و ذی نفعان این عمارت خوش نیامد و تلاش گسترده ای را برای خارج کردن خانه از فهرست آثار ملی آغاز کردند.
آنها کمی بعد موفق به این کار شده و در حال حاضر طبق خبرهای رسیده به کلانشهر، خانه «نبی زاده» رشت در آستانه تخریب جهت ساخت سازه ای جدید قرار دارد. استدلال تعدادی از ذی نفعان این است که میراث فرهنگی، به دلیل کمبود بودجه و مشکلات مالی، برای مرمت بنا که به دلیل گذشت زمان در حال تخریب است به مالکین تسهیلات نمی دهد اما اگر مالک درصدد مرمت عمارت باشد، کارشناسان این اداره می گویند باید با نظارت میراث فرهنگی، تعمیرات انجام شود. این در حالی است که طبق حساب سرانگشتی و ارزش زمین محدوده خیابان مطهری رشت و دوبَر بودن، این ملک ۵۸۷ متری حدود ۱۸میلیارد تومان قیمت دارد.
از نظر مالکان، شهرداری رشت و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان، توان مالی خرید این خانه و حفظ آن را ندارند. در نتیجه مالکان می گویند حقمان است که زمینِ به ارث رسیده در خیابان مطهری رشت و در جوار مراکز تجاری را طبق عرف منطقه معامله کنیم.
دوستداران رشت اما نگرانند بلایی که بر سر حدود هزار خانه تاریخی باقی مانده در این شهر طی سال های اخیر آمده، بر سر عمارت نبی زاده هم بیاید.
این که شهرداری رشت، اداره میراث فرهنگی و علاقه مندان به سرمایه گذاری و تاریخ این شهر بتوانند خانه نبی زاده را از ورثه خریده و با انجام تعمیراتی آن را سرپا نگه دارند زیاده خواهی نیست. در غیر این صورت در یکی از همین روزها باید شاهد دست به دست شدن تصاویر عمارتِ تخریب شده «نبی زاده» رشت و سوگواری های بعدی آن باشیم. مانند سرنوشتی که چند سال قبل برای خانه گیگاسری، خانه کودکی هوشنگ ابتهاج، خانه پورقیصر (بازرگانی)، خانه کاشانی، خانه مقیمی، خانه دکتر توکلی، خانه ویشکایی و...رخ داد.
1403/12/23
گزارش از مسعود مصیبی
